Rate this post

Teraz jesteśmy zdrowi, tłuści,wygodni i zadbani. Mamy alergię na nieprzyjemne i niepokojące wiadomości. Nasze mass media są tego odzwierciedleniem. Ale dopóki nie zrezygnujemy z tej wygody i nie zdamy sprawy, że telewizja w większości wykorzystywana jest do rozpraszania uwagi, zwodzenia, zabawiania i izolacji, dopóty telewizja i ci, którzy ją finansują, ci którzy patrzą na nią, i ci którzy tam pracują mogą zauważyć zupełnie inny obraz zbyt późno.
(Edward R. Murrow, Good night and good luck)

Orędownik prawdy, adwokat społeczny, głos narodu, a może nierzetelny ekspert od wszystkiego, żądna skandalu hiena lub zwyczajny społeczny truteń występujący pod przykrywką autorytetu? O tym, kim dziś jest dziennikarz, czym jest dziennikarstwo i jaką pozycję zajmują media każdy z nas napisałby książkę. Nie dziwi więc chyba nikogo, że temat ten zajmował, zajmuje i będzie zajmował jeszcze długie lata także kino, które w portretowaniu dziennikarzy nie ma sobie równych. Bez względu na to, czy chodzi o wielki skandal polityczny, wojnę, tajemnicze morderstwa, czy też prywatne rozliczenia bądź ich brak – każdy temat jest dobry, by przybliżyć widzom pracę tych, którzy pokazują nam to, czego nie moglibyśmy zobaczyć sami.

Klasyczny podział mediów na trzy grupy odnajduje się także w kinie (to ciekawe, że do tej pory nie popełniono filmu o dziennikarstwie internetowym, a to taki inspirujący i aktualny temat!). W każdej z nich daje się znaleźć pewne klisze, tematy chętnie podejmowane i – w wielu przypadkach – uniwersalne. Jest dziennikarstwo polityczne, odkrywające kulisy władzy (najczęściej bardzo zabałaganione), dziennikarstwo śledcze, podejmujące trudne tematy społeczne, ale także kryminalne, z porachunkami gangsterskimi i morderstwami w roli głównej, jest ogromna grupa filmów, które obrały za główny temat korespondencję wojenną (głównie Wietnam i Irak, ale jest i tu także kilka ciekawostek, o czym za moment), choć są też tytuły podejmujące motyw w zupełnie nieoczywisty sposób, kierując się ku konkretnemu gatunkowi lub działowi dziennikarstwa (np. modzie jak w filmie Diabeł ubiera się u Prady, czy… pornografii, jak w świecie Larry’ego Flynta). Każdy z nich – prócz fabularnego tła – pokazuje przede wszystkim życie dziennikarza, jego pracę i związane z nią sukcesy oraz porażki. W większości ukazując, jak godnym wzorem do naśladowania jest dziennikarz, czasem jednak… zupełnie odwrotnie.

Poniższe zestawienie – jak wszystkie poprzednie – to tylko wycinek z ogromnej grupy tytułów podejmujących temat dziennikarstwa. Nie ma tu – jasna sprawa – tych, do których nie udało mi się dotrzeć, a które wydają się być godne uwagi (m.in. Telepasja Jamesa L. Brooksa, Przekleństwo wyspy Kathryn Bigelow), ale także tych, w których dziennikarstwo potraktowane jest po macoszemu lub występuje epizodycznie, np. gdy wiemy tylko tyle, że bohater jest dziennikarzem, a jego pracy nie ma w ogóle na ekranie lub jest, ale w znikomej ilości (np. Halle Berry w Atlasie chmur, Marcin Dorociński w Lęku wysokości, Jennifer Aniston i Owen Wilson w Marley i ja, Bill Murray w Dniu świstaka czy Jim Carrey jako tytułowy Bruce Wszechmogący). Pominęłam sporą grupę tytułów, w których za punkt wyjścia fabuły wzięto poszukiwanie przez dziennikarza materiału, a całą historią tworzą bardziej prywatne niż zawodowe perypetie z tym związane (m.in. Matthew McConaughey w Pokusie, Ewan McGregor w Człowieku, który gapił się na kozy, Charlie Cox w Gdy budzą się demony, Patrick Fugit w U progu sławy, a także komedie Uciekająca panna młoda z Richardem Gere, Ten pierwszy raz z Drew Barrymore, Miłosne gierki z Georgem Clooneyem i Renee Zelweger, Kocham kłopoty z Nickiem Nolte i Julią Roberts oraz Jak stracić chłopaka w 10 dni w wykonaniu Kate Hudson. Nie uwzględniłam tu także filmów, które podejmują temat produkcji, głównie telewizyjnej (np. Dzień dobry TV czy Śmierć na żywo).

Jak zawsze zachęcam Was do podawania w komentarzach swoich tytułów. Wiem, że moje wcześniejsze zestawienia są mocno eksploatowane – dajmy zainteresowanym mnóstwo materiału, tym bardziej, że większość z tych filmów to naprawdę niezłe tytuły. Gotowi? Zaczynajmy.

TELEWIZJA
Bob Woodward (Robert Redford), Carl Bernstein (Dustin Hoffman)

Wszyscy ludzie prezydenta (1976)

tasteofcinema.com

Jeden z najstarszych i najlepszych filmów o dziennikarstwie, rozprawiający się z największym skandalem politycznym w dziejach Stanów Zjednoczonych – aferą Watergate. Ponad dwugodzinny wycinek z olbrzymiej pracy, jaką wykonało dwóch dziennikarzy Washington Post, to hołd złożony dziennikarstwu politycznemu, które dąży do ujawnienia skandali nie dla własnej korzyści, ale dla dobra wspólnego.

Ciekawostka: 10 lat po premierze filmu powstała Zgaga – oparta na autobiograficznej książce Nory Ephron (w tej roli Meryl Streep) historia jej małżeństwa z Carlem Bernsteinem właśnie. Film w sympatyczny sposób kontrastuje dwa typy dziennikarzy (i ludzi po prostu): tego niepotrafiącego wyzbyć się starych nawyków (on) i tego stawiającego prywatne cele ponad te zawodowe (ona). Warte uwagi dla zobaczenia, kim prywatnie był wielki Bernstein i jak zaczynała Merylka:)

Edward R. Murrow (David Strathairn)

Good night and good luck (2005)

Filmy o dziennikarzach
Drugi z najbardziej znanych, choć wcale nienajstarszych i najlepszych filmów o dziennikarzach. Wszystko dzięki bohaterowi, który stał się ikoną amerykańskiego dziennikarstwa i tamtejszych standardów branżowych. Murrow to reprezentant klasycznego dziennikarstwa zaangażowanego, które stawia sobie za cel dobro społeczne. To czas, gdy dziennikarze czują już swąd spalenizny, dolatujący z kompromisowych układów, ale jeszcze walczą o swoje wartości i bronią jak lwy etyki mediów. A wszystko to zręcznie oplecione wokół osi politycznej czasów makkartyzmu.

David Frost (Michael Sheen)

Frost/Nixon (2008)

Filmy o dziennikarzach
Polityka i dziennikarstwo są ze sobą nierozłącznie związane od dekad. Reżyserzy doskonale wiedzą, że ich wzajemne korelacje były i będą ciekawić przeciętnego obywatela, dlatego nie boją się podejmować tematów trudnych, nawet gdy szeroko już eksploatowanych. Frost/Nixon to kolejny film bazujący na temacie afery Watergate. W przeciwieństwie jednak do klasycznego podejścia Pakuli, Howard skupia się na kulisach wydarzenia, przedstawianych przez samego jego bohatera w cyklu telewizyjnych wywiadów. Program Davida Frosta, brytyjskiego dziennikarza, przyciągnął miliony widzów na całym świecie i wytyczył drogę rozwoju gatunkowi wywiadu telewizyjnego i politycznej debaty w mediach.

Lowell Bergman (Al Pacino)
Informator (1999)

zdj.: gonemovies.com
Producent programu telewizyjnego vs. korporacja, która musi chronić swoje interesy, czyli o tym jak przekonać przełożonych, że ma się rację i że ta racja może przysłużyć się dobru ogółu. A wszystko to za sprawą skromnego faceta, który wyciąga na światło dzienne jeden z największych skandali w dziejach Stanów Zjednoczonych (i świata także), czyli aferę tytoniową. Walka o wolność słowa, o wyższość prawdy nad władzą i pieniędzmi, swobodę jednostki w obliczu skomplikowanych powiązań i układów.

David Locke (Jack Nicholson)

Zawód: Reporter (1975)

Filmy o dziennikarzach

Jeden z pierwszych filmowych obrazów wypalonego dziennikarza, który uciekając przed swoim życiem i wskutek niebezpiecznych okoliczności, przyjmuje cudzą tożsamość. Nadzieja nowego życia szybko jedna pryska, gdy okazuje się, kim był poprzedni zarządca owej tożsamości. Niewiele dziennikarstwa, sporo brudu – czy tylko dla mnie to połączenie jest dziwnie trafne?

Janek Rosa (Redbad Klynstra)

Gry uliczne (1996)

O grzebaniu w brudach ciemnych typów mówi też Krzysztof Krauze w Grach ulicznych. Wprawdzie nie chodzi już o gangsterów ani mafię, a o agentów SB, ale mechanizm jest ten sam: interesowanie się tym, co nie leży w interesie władzy (jakiejkolwiek), może się źle skończyć. Upór Janka Rosy w wyjaśnianiu śmierci Stanisława Pyjasa jest godny pracy dziennikarza śledczego i tak jak przedstawiciele tej profesji Janek zapomina, że ryzyko zawodowe jest czasem zbyt duże i w pewne sprawy nie powinno się mieszać, chyba że życie ci niemiłe…

Simon Hunt (Richard Gere), Duck (Terrence Howard), Benjamin Strauss (Jesse Eisenberg)

W pogoni za zbrodniarzem (2007)

Dość prosty fabularnie i nie dość udany film Sheparda to modelowy przykład dziennikarstwa z pasją. Choć główny bohater zamieszania (Simon) nie jest wzorem człowieka, to nikt nie odmówi mu zaangażowania w pracy. Korespondencja wojenna została tu potraktowana z nieco innej strony niż zazwyczaj – nie mamy tu do czynienia z powojenną traumą ani bezpośrednimi relacjami z frontu, jest natomiast sporo ciekawych potyczek między reprezentantami klasycznego, zaangażowanego dziennikarstwa „prosto z pola bitwy” (Simon, Duck) i przedstawicielem młodego pokolenia, uprawiającego zawód w typowo akademicki sposób (Benjamin). Wszystko to podsumowane wiele mówiąc cytatem, wyjętym z rozmowy bohaterów: „Stać cię na poważne dziennikarstwo, a tak – zepchnęli cię do studia”. I niech ktoś mnie przekona, że telewizja jest cool.

Michael Henderson (Stephen Dillane)

Aleja Snajperów (1997)

Dziennikarz człowiekowi człowiekiem? Wojna zmienia ludzi, także tych, którzy ją oglądają i przynajmniej pozornie są nietykalni. Kiedy jednak praca to dla nich coś więcej niż nakręcenie dobrego materiału, sprawy przybierają niebezpieczny obrót. Aleja Snajperów – imitowany na dokument film o wojnie w Sarajewie – to kolejna próba pokazania, jak ciężkim, ale i wciągającym kawałkiem chleba jest korespondencja wojenna. Co szczególnie cenne, stawia pytanie, które nurtuje cały świat: czy reporter obserwujący wojnę powinien rejestrować czy pomagać?

Tally Atwater (Michelle Pfeifer) i Warren Justice (Robert Redford)

Namiętności (1996)

Od prowincjonalnej gąski do gwiazdy telewizyjnej – fragment opisu dystrybutora filmu najlepiej oddaje jego fabułę. Historia utalentowanej dziennikarki, która „marnuje się” jako pogodynka, aż trafia w ramiona doświadczonego kolegi po fachu, który pomaga jej zrobić karierę. Nic niezwykłego, no, może oprócz takiego pomocnego kolegi, którego w dzisiejszych czasach ze świecą szukać. Szczególnie takiego z urokiem osobistym Roberta Redforda…

Pierre Peders (Steve Buscemi)

Rozmowa z gwiazdą (2007)

sb2

Wydawać by się mogło: prosta historia. Ona jest celebrytką, gwiazdą kina klasy B, on – cwaniakującym dziennikarzem, który ma pretensje do całego świata o to, że mu w życiu nie wyszło. Nie próbuje nawet udawać, że jest zainteresowany bohaterką zleconego mu wywiadu. „Wybacz, ale nie mogę uwierzyć, że dziennikarz może być tak mało ciekawski!” – gani Pierre’a Katya. I ma rację, szczególnie, że brak czujności w dziennikarskim wydaniu może skończyć się tak niespodziewanie jak właśnie w filmie.

Katarzyna Sosnowska (Anna Dymna)

Tylko strach (1993)

To wprawdzie bardziej studium choroby alkoholowej, ale w ciekawy sposób pokazuje, jak nierównowaga psychiczna, emocjonalna, może wpłynąć na pracę na wizji (i nie tylko). Pracująca w telewizji i zajmująca się głównie publicystyką polityczną Katarzyna wraca do pracy po rocznej przerwie spowodowanej terapią w AA. Gdy dostaje szansę na prowadzenie najważniejszego programu w stacji, jej życie znów rozbija się na kawałki, nomen omen, szkła…

Barbara Sas (reżyserka filmu) 13 lat wcześniej popełniła inny film podejmujący temat dziennikarstwa – Bez miłości. Jego bohaterką jest młoda dziewczyna, Ewa, która chce zrobić karierę w mediach za wszelką cenę, kosztem bliskich i nie tylko. Do pionu stawia ją dopiero spotkanie z Marianną, co ciekawe, również alkoholiczką.

PRASA
Richard Boyle (James Woods)

Salwador (1986)

Film Olivera Stone’a reprezentuje jeden z najpowszechniejszych nurtów w filmowym dziennikarstwie – korespondencję wojenną. Główny bohater Salwadoru to połamany zawodowo reporter, który za pożyczone pieniędzy wyjeżdża, by nagrać swój ostatni reportaż. Nastawiony na szybką pracą z hulankami w roli głównej, wpada w oko cyklonu. Latający po trupach reporterzy, pstrykający teatralnie zdjęcia, mogą wydawać się śmieszni, ale efekt ich pracy do dziś nie traci na aktualności – fotografia wojenna zdumiewała, przeraża i będzie jeszcze długo trwożyć każdego normalnego człowieka.

Mark Walsh (Colin Farrell)

Selekcja (2009)

Kolejna klasyczna historia korespondenta wojennego, który wraca z misji z kilkoma rolkami zdjęć z frontu i… traumą, z której nie może się otrząsnąć. To Colin Farrell, nie ma tu więc nic, co zapadałoby w pamięć na lata, ale jako studium przypadku Selekcja to zdecydowanie dobry materiał.

Sydney Schanberg (Sam Waterston) i Dith Pran (Haing S. Ngor)

Pola śmierci (1984)

Czy asystent reportera to też dziennikarz? Dith Pran – tłumacz korespondenta „New York Timesa” – traktuje swoją pracę tak poważnie, że nie sposób mu odmówić tego tytułu. Ma jednak pecha – pochodzi z Kambodży, nie Ameryki, w konsekwencji czego to jego, nie zaś amerykańskiego przyjaciela, czeka zesłanie. Film – obsypany mnóstwem nagród i stanowiący bardzo ważny punkt na mapie wojennej kinematografii i ówczesnej polityki również – świetnie pokazuje, jak trudna jest praca (jakakolwiek) na terenach objętych wojną i jak mocne są więzi, które tworzą się wówczas między ludźmi.

Joker (Matthew Modine)

Full Metal Jacket (1987)

Ciekawym przykładem korespondencji wojennej jest też praca szeregowego Jokera w filmie Kubricka. Jako członek zespołu redakcji „Gwiazdy i paski” Joker montuje materiały propagandowe o misji żołnierzy, które wychodzą na zewnątrz, do świata, a także teksty motywacyjne dla kompanów, by wzmocnić ducha walki (ten drugi problem podejmuje też Good Morning, Vietnam, o którym będzie nieco później). Dziennikarskiej pracy żołnierzy nie ma tu wiele, bo w Full Metal Jacket dzieje się wiele ciekawszych rzeczy, ale Kubrick w osobliwy sposób pokazuje, jak okiem żołnierza wygląda nie tylko wojna, ale i dziennikarstwo.

Maddy Bowen (Jennifer Connelly)

Krwawy diament (2006)

340739

Wiadomo, że tu bardziej chodziło o Leo, ale co by zrobił biedny Leo sam, bez wsparcia pięknej, dzielnej kobiety, która powinna zanieść światu wieść nie tylko o tym, co działo się w Sierra Leone, ale także jak dzielni okazali się jej przyjaciele. Ironizuję, a film mi się przecież podobał, choć akurat bohaterka grana przez Jennifer Connelly – z jej idealizmem przełamywanym w tak typowy sposób, bo romansem z Archerem – chyba najmniej. Laurki w kinie są zawsze nudne, kto jednak potrafi oddzielić ziarno od plew, zobaczy w tym coś więcej.

Rachel Armstrong (Kate Beckinsale)

Cena prawdy (2008)

Odwieczny problem dziennikarzy, a właściwie ich przełożonych i wrogów, którzy koniecznie chcą wiedzieć, kto był źródłem informacji, która ujrzała światło dzienne za sprawą reporterskiego tekstu. Bohaterka Ceny prawdy poświęca wiele, by ochronić swoje źródło z bardzo prostego powodu, który przynosi nam finał historii. Naprawdę dobry finał historii.

Cal McAffrey (Russel Crowe)

Stan gry (2009)

Morderstwo i polityka – takie połączenie to idealny temat dla dziennikarza żądnego prawdy i rozbujania kariery. Cal McAffrey wygląda raczej na posłusznego pracownika stalowej damy (świetna w roli wydawcy gazety Hellen Mirren) niż karierowicza, ale przeczuwa, że tajemnicza zagadka skrywa za sobą wielką aferę, którą media mają obowiązek odsłonić. Rzut na ciężką, żmudną, całodobową i pełną pułapek pracę dziennikarską.

Podobny motyw podjął Raport Pelikana (1993) z Denzelem Washingtonem w roli reportera Graya Granthama, Zodiak (2007) z Robertem Downeyem Jr w roli wypalonego zawodowo i cynicznego dziennikarza, Paula Every, Prawdziwa zbrodnia (2009) z Clintem Eastwoodem (Steve Everett) oraz Reguła milczenia (2012), gdzie w rolę dziennikarza Bena Sheparda wcielił się Shia LaBeouf.

Mikael Blomkvist (Daniel Craig)

Dziewczyna z tatuażem (2011)

Jedna z niewielu historii, która pokazuje konsekwencje dziennikarskiego błędu. O tym, czy w sprawie Wennerströma Mikael Blomkvist rzeczywiście się mylił, dowiadujemy się znacznie później, ale film (a najpierw książka) świetnie pokazują, jak twórczo media potrafią robić we własne gniazdo i co dzieje się z dziennikarzem, który zostaje wygnany na przymusową i przedwczesną emeryturę. Na szczęście dla niego – i dla nas – z tego „urlopu” rodzą się fantastyczne historie. Więcej o filmie: tutaj.

Veronica Guerin (Cate Blanchett)

Veronica Guerin (2003)

veronica-guerin-2003-05-g

Niepozorna, blondwłosa dziennikarka vs. niemający litości nad wrogiem gang narkotykowy. Veronica Guerin (autentyczna postać) postawiła na szali wszystko po to, by uwolnić miasto i kraj od gangsterskiej niewoli. Odważne i ważne.

Daniel Pearl (Dan Futterman)

Cena odwagi (2007)

Historia porwanego dziennikarza widziana oczami jego… żony. Znane nam już z poprzednich filmów wątki – ryzykowne kontakty, balansowanie na granicy życia i śmierci, ściąganie wyroku na swoich bliskich – we wspomnieniach odważnej, ale wciąż zwykłej, przerażonej i drżącej o los swojego męża kobiety to rozdział filmowego dziennikarstwa o tym, jak szlachetność swoich pracujących w mediach bliskich przeżywają ich rodziny.

Sarah Lloyd (Andie MacDowell)

Uciec przed śmiercią (2000)

Wojna w Bośni i Hercegowinie. Laureat Nagrody Pulitzera ginie podczas pracy na terenie walk. Jego żona – dziennikarka „Newsweeka” – nie dowierza tej strasznej wiadomości i wyrusza do Europy, by odnaleźć męża. Wraz z pracującymi tam fotografami odkrywa, jak bardzo prawdziwy obraz wojny różni się od tego, który wyłania się z mediów. Swoimi zdjęciami, przesyłanymi do redakcji, stara się pokazać światu prawdę. Dziennikarstwo wojenne w obiektywie – niby nic nowego, a poraża jak zawsze.

Bitsey Bloom (Kate Winslet)

Życie za życie (2003)

Filmy o dziennikarzach

Zagadkowa śmierć? Dziennikarz raz, proszę! Tym razem dowieść prawdy próbuje Kate Winslet. Problem w tym, że odpowiedzi na mnożące się w toku dziennikarskiego śledztwa pytania okazują się być nie tylko niejednoznaczne, ale i bardziej przerażające od samych pytań. Bardzo dobry film z siarczystym finałem.

Stephen Glass (Hayden Christensen)

Pierwsza strona (2003)

Jeśli jesteś dziennikarzem i przynajmniej raz w swoim życiu zawodowym stanąłeś przed pokusą zmyślenia pewnych faktów swojego materiału, „bo przecież nikt się nie dowie”, ten film to świetny przykład na to, że prawda zawsze może wyjść na jaw. Autentyczna historia dziennikarza poczytnej gazety, który połowę swoich artykułów po prostu zmyślił. Ciekawie prowadzona narracja pomaga przyjrzeć się nie tylko konsekwencjom takiego postępowania, ale także procesowi powstawania takiego tekstu, publikacji i pracy w redakcji. Bardzo ciekawy film.

Henry Hackett (Michael Keaton)
Zawód: Dziennikarz (1994)

Praca w brukowcu rządzi się swoimi prawami, ale jak wszędzie naczelną zasadą jego reporterów jest przetrwanie, nawet za wszelką cenę. Nieznoszący nudy i stabilizacji Hackett z radością chwyta gorący temat zagadkowego morderstwa. Problem w tym, że na zebranie materiałów i rozwikłanie tajemnicy ma czas do następnego wydania, to całe… 24h. Sprawa jest poważna: ten materiał może uratować bankrutującą gazetę. Zgadnijcie, jak bardzo oryginalny może być finał takiego filmu…

Joe Bradley (Gregory Peck)
Rzymskie wakacje (1953)

Klasyka. Obok kipiącego od uczuć melodramatu dwójki bohaterów – amerykańskiego dziennikarza pracującego w Rzymie oraz przebywającej w Włoszech księżniczki Anny – mamy tu stary jak świat dylemat: czy kariera i „gorący temat” są ważniejsze od emocji i dobra drugiego człowieka. Chyba nikt nie ma wątpliwości, co wybiera Joe, choć można się zastanowić, czy dziś – nawet gdyby „tematem” był ktoś tak uroczy jak Audrey Hepburn – dziennikarze postąpiliby tak szlachetnie jak Bradley…

Eugenia Phelan (Emma Stone)

Służące (2011)

Ona była dziennikarką? No, była. I to jest właśnie jedna z najfajniejszych rzeczy w dziennikarstwie prasowym: przekazywana historia jest opowiedziana w tak ciekawy, zajmujący i atrakcyjny sposób, że całkowicie przysłania jego autora. Oczywiście, w przypadku Służących elementów przysłaniających było więcej – w końcu opowieść o czarnoskórych gosposiach była zatrważająca i emocjonalna – ale Skeeter trzeba oddać sprawiedliwość: odwaliła kawał dobrej roboty. Najlepsze, co dziennikarz może usłyszeć. Więcej o filmie: tutaj.

Podobny motyw pojawił się choćby w tym roku w filmie Tajemnica Filomeny (Steve Coogan jako Martin Sixsmith), o którym pisałam tutaj.

Sondra Pransky (Scarlett Johansson)

Scoop – Gorący temat (2006)

Początkującą dziennikarką była także Scarlett Johansson u Woody’ego Allena. Jak przystało na kujonkę, dwoi się i troi, by znaleźć tytułowy gorący temat. Tak bardzo, że spada on na nią… z zaświatów. Typowo allenowska komedia pomyłek z wątkiem kryminalnym w roli głównej, robiąca sobie jaja z dziennikarstwa śledczego. Można i tak.

Rex Harper i in. (Tom Sizemore i in.)

Paparazzi (2004)

Nazywanie paparazzi dziennikarzami to oburzające nadużycie, ale nie da się zaprzeczyć, że ich praca ma ogromny wpływ na wartość (a raczej jej brak) dzisiejszej prasy. Film wyprodukowany przez Mela Gibsona i firmowany – a jakże – jego nazwiskiem, okazał się bardzo słaby, mimo tak ciekawego tematu, ale po odrzuceniu całej przesady ukazuje kwintesencję pracy paparazzi: niszczenie ludziom życia, i to nie dla ideii, dobra ogółu czy innych świętych wartości, ale dla brudnych pieniędzy po prostu.

Marcello Mastroianni (Marcello Rubini)

Słodkie życie (1960)

Klasyka włoskiego kina i klasyczny też przykład ponadczasowego inteligentnego lekkoducha, którego stereotyp przypomniał ostatnio Paolo Sorrentino w Wielkim pięknie (o którym pisałam tutaj). Marcello jest dziennikarzem polującym na gorące tematy i w związku z tym (albo i bez związku) uwielbia otaczać się gwiazdami i pięknymi kobietami. Jego praca wydaje się marzeniem wielu, ale choć jest niekwestionowanym królem tej historii, uwagę przykuwają tu także ci, którymi Marcello się otacza: paparazzi. Każdy, kto widział film Felliniego uśmiecha się pod nosem, gdy słyszy, jacy bezlitośni są dzisiejsi paparazzi. Bo oni tacy byli zawsze, co fantastycznie portretuje włoski reżyser w scenach objawienia maryjnego (nieważne, gdzie pokazuje się dzieciom Matka Boska, ale z którego profilu złapać uduchowione twarzyczki dzieci, by dobrze wypadły na zdjęciach) oraz samobójstwa przyjaciela Marcello. Hieny od urodzenia, ale niezdolne zdobyć łupu, gdyby ktoś nie opłacał polowania…

Quoyle (Kevin Spacey)

Kroniki portowe (2001)

Francis, yy, znaczy Quoyle, jest dziennikarzem z przypadku – w małym miasteczku, do którego przybywa z córką, nie ma zbyt wiele pracy. Jest „Pleciucha” (najbardziej urocza nazwa gazety ever!) i są kroniki portowe, którymi nowy nabytek redakcji ma się zająć. Oprócz ciekawej drogi „od gryzipiórka do cenionego reportera”, w filmie dużo miejsca zajmuje szkoła pisania nagłówków prasowych. Dużo tu ciekawych teorii, zabawnych przykładów i celnych uwag – warto posłuchać nie tylko w ramach studiów dzennikarskich.

Theresa Osborne (Robin Wright)

List w butelce (1999)

Był Frank, jest i Claire. Zanim państwo Underwoodowie zaczęli robić agresywną politykę, oboje parali się – jak widać – dziennikarstwem. Oboje też, co ciekawe, byli bardzo spokojnymi, zagubionymi i życiowo poranionymi ludźmi, choć ona – Theresa, pracująca w jednej z chicagowskich gazet – jest jednak zdecydowanie bardziej ogarnięta. Romantyczna i smutna historia listu w butelce jest punktem wyjścia dla – oczywiście – dobrego materiału prasowego, który zajmuje w tej opowieści mało miejsca, ale podnosi ważną kwestię: gdzie leżą granice prywatności? czy intymność powinna trafiać na pierwsze strony gazet? Pytania wydają się retoryczne, ale czy na pewno takie są?

Raoul Duke (Johnny Depp)

Las Vegas Parano (1998)

Filmy o dziennikarzach

Klasyczny przykład dziennikarstwa zdegenerowanego. Dwóch wykształconych ludzi pod przykrywką, Las Vegas i narkotyki – czy z tego może wyjść coś dobrego? Wcielający się w zepsutego dziennikarza Johnny Depp musiał mieć niezłą zabawę z tej wycieczki. Szkoda, że film – uważany, nie wiedzieć dlaczego, za kultowy – takiej zabawy nie dostarcza.

Paul Kemp (Johnny Depp)

Dziennik zakrapiany rumem (2011)

Filmy o dziennikarzach

I znowu Depp, i znowu zdeprawowany. Tym razem jednak trochę bardziej przez życie (i pracę?) niż wskutek zaistniałych okoliczności, ale podobnie jak w filmie Gilliama – jego bohater jest okrutnie męczący (pomyśleć, że Paul Kemp był autentyczną postacią…). Film w pokraczny sposób pokazuje jednak ważny dylemat (czy tylko?) dziennikarza: czy stojąc na życiowym rozdrożu, lepiej posłuchać rozsądku (kariera zawodowa, stabilna praca), czy serca (nowa miłość na horyzoncie)?

Stanley Young (Simon Pegg)

Jak stracić przyjaciół i zrazić do siebie ludzi (2008)

howtolosefriendsbdcap2_original

Dziennikarska wersja mitu „od pucybuta do milionera”. Stanley Young – obciachowy gość o dość osobliwym poczuciu humoru – trafia do jednego z czołowych magazynów plotkarskich. Początkowo wierny ideałom tworzy klasyczne, służące prawdzie teksty, z których aż… wieje nudą. Nie trwa jednak długo, zanim przekonuje się, że do sławy biegnie się zupełnie inną drogą. Średnia komedia świetnie pokazuje funkcjonowanie dziennikarza w show-biznesie i prostą, choć smutną drogę kompromisów, na które idzie się z samym sobą, by osiągnąć zamierzone cele i pozycje.

Miranda Priestly (Meryl Streep)

Diabeł ubiera się u Prady (2006)

Filmy o dziennikarzach

Bardzo podobna historia, tym razem jednak w wydaniu płci pięknej i – dla odmiany – o naprawdę dobrej realizacji. Choć główną bohaterką jest absolwentka dziennikarstwa i rozpoczynająca swoją dziennikarską karierę Andrea, na pierwszym planie niepodzielnie króluje ONA – redaktor naczelna magazynu. Bardzo ciekawe spojrzenie na dziennikarstwo uprawiane na szczycie.

Lee Simon (Kenneth Branagh)

Celebrity (1998)

celebrity-1998-08-g

Ponadczasowa opowieść o tym, jakie konsekwencje ma stawianie życia zawodowego ponad prywatne, szczególnie gdy nie ma się wiele do stracenia i jest się niespełnionym… dziennikarzem. Świat celebrytów i żyjących z ich blichtru mediów w kąśliwym ujęciu Allena.

Larry Flynt (Woody Harrelson)

Skandalista Larry Flynt (1996)

Naczelny też człowiek, i to jaki! Larry Flynt, podobnie jak Miranda Priestly o twarzy Meryl Streep, stosuje dość niekonwencjonalne metody pozyskania uwagi świata i zdobycia czytelników. Jako szef magazynu pornograficznego trafia na zrozumiały opór zgorszonych jego postawą działaczy i walcząc o swoje, staje się symbolem walki o wolność słowa i prasy w latach 70. Zaszczytna, choć bardzo kontrowersyjna pozycja w dziejach ludzkości świetnie oddana przez pysznego w tej roli Woody’ego Harrelsona.

RADIO
Erika Bain (Jodie Foster)

Odważna (2007)

Tragiczna historia znanej prezenterki radiowej to tak naprawdę opowieść o tym, jak bardzo pragniemy sami wymierzać sprawiedliwość. Erika Bain pokazuje, co się dzieje, gdy to pragnienie ma szansę się ziścić. Odważna mówi też o tym, że prawdziwi dziennikarze cieszą się jednak wciąż dużym zaufaniem społecznym, nawet gdy wykorzystują swoje medium w bardzo osobliwy sposób. Zaskakujący, wciągający i przerażający dramat ze świetnie napisaną postacią i naprawdę dobrą Jodie Foster (tak, powiedziałam to).

Jan (Roman Wilhelmi)

Ćma (1980)

Nocna audycja z przekazem, czyli publiczny telefon zaufania. W roli psychologa prezenter radiowy z problemami na miarę swojego zajęcia. Film nie tylko o tym, jak robić dobre dziennikarstwo w oderwaniu od swojego życia prywatnego, ale też o tym, jak bardzo nie umiemy pomóc samym sobie, będąc świetnymi psychologami dla innych.

Guy Hamilton (Mel Gibson)

Rok niebezpiecznego życia (1982)

Żółtodziób (Mel Gibson) przyjeżdża na swoją pierwszą placówkę zagraniczną. Nie za bardzo wie, jak się zabrać za tę robotę, nie do końca ogarnia, co się tam właściwie dzieje i też nie za bardzo ma się od kogo tego dowiedzieć. Hermetyczny świat korespondentów wojennych? A to nowość, rzeczywiście. Hamilton to jeden z wielu podobnych sobie bohaterów z tego nurtu, na dużo większą uwagę zasługuje tu jego przewodnik, fotograf Kwan, zagrany przez rewelacyjną Lindę Hunt, z ust którego pada ważna i jakże uniwersalna diagnoza dziennikarza-karierowicza: Nadużywasz stanowiska dziennikarza i coraz bardziej kochasz ryzyko. Ze swojej kariery uczyniłeś bożka, poświęcasz dla niej wszystkie związki z ludźmi – mówi z wyrzutem Kwan i tak trudno się z nim nie zgodzić…

Adrian Cronauer (Robin Williams)

Good Morning, Vietnam (1987)

good-morning-vietnam

Każdy, kto słyszał okrzyk „Good morning, Vietnam!” w wykonaniu Robina Williamsa, będzie go pamiętał do końca życia. Pełen ekspresji, pasji i woli życia prezenter radiowy trafia do surowo zarządzanej jednostki w smutnym Wietnamie, który chłonie jak gąbka każdy promyk pozytywnej energii. A tej nowy dziennikarz dostarcza całe mnóstwo. Fajna historia o tym, jak media mogą wpływać na rzeczywistość, dla odmiany jednak w bardzo korzystny dla nas sposób. I Robin. [*]

ekipa Radia Rock

Radio na fali (2009)

the-boat-that-rocked-poster_83965-1440×900

Richard Curtis jest znany z tego, że robi filmy niejednoznaczne – takie, które sprawiają wrażenie lekkich komedii (często romantycznych), a w rzeczywistości okazują się słodko-gorzkimi historiami o życiu, jakie znamy. Radio na fali wpisuje się w ten nurt, mimo że ekipa tytułowego Radia Rock może odbiegać od naszych wyobrażeń zespołu pracującego w radiu. Curtis prezentuje kilka różnych typów dziennikarzy – jednych traktuje z przymrużeniem oka, innych ewidentnie darzy sympatii, wszystkich jednak łączy ostatecznie niepodważalnymi wartościami przyjaźni, która zniesie największy opór.